一个寻找 SDE 解析解的经验方法——借助 SymPy 计算机代数系统

一个寻找 SDE 解析解的经验方法——借助 SymPy 计算机代数系统

摘要:本文记述了一种找到 SDE 解析解的经验方法,并附带了辅助符号计算的 SymPy 代码。

Ito 公式与转换

一维 SDE 的形式如下:

\[d X_t = \nu(t, X_t) dt + \mu(t,X_t)d B_t \]

经验解法的核心是找到一个非平凡函数 \(f(t,x)\),使得 \(Y_t = f(t, X_t)\) 的解析解可以轻松获得,然后用 \(f\) 的逆变换得到 \(X_t\) 的解析解。

应用 Ito 公式,得到 \(Y_t\) 的微分形式:

\[\begin{aligned} dY_t &= d f(t,X_t)\\ &= \left(\frac{\partial f}{\partial t} + \frac{\partial f}{\partial x}\nu + \frac{1}{2}\frac{\partial^ 2 f}{\partial x^2}\mu^2 \right)dt + \frac{\partial f}{\partial x}\mu d B_t\\ &= P_1 dt + P_2 d B_t \end{aligned} \]

若要 \(Y_t\) 的解析解可以轻松得到,可以要求 \(\frac{\partial P_1}{\partial x} = 0\) 并且 \(\frac{\partial P_2}{\partial x} = 0\),即要求 \(P_1\)\(P_2\) 只是 \(t\) 的函数:

\[\begin{aligned} &\frac{\partial^ 2 f}{\partial t \partial x} + \frac{\partial^ 2 f}{\partial x^2}\nu + \frac{\partial f}{\partial x}\frac{\partial \nu}{\partial x} + \frac{1}{2}\left(\frac{\partial^ 3 f}{\partial x^3}\mu^2 + 2\frac{\partial^ 2 f}{\partial x^2}\frac{\partial \mu}{\partial x}\mu \right) = 0 \\ &\frac{\partial^ 2 f}{\partial x^2}\mu + \frac{\partial f}{\partial x} \frac{\partial \mu}{\partial x}= 0 \end{aligned} \]

此时可以称 \(Y_t\) 是“简单”SDE。

至此,寻找解析解的过程转换成了寻找一个非平凡函数 \(f(t,x)\),满足上述两个偏微分方程。

猜测 \(f\) 的形式

从最简单的形式入手,猜测 \(f(t,x)\) 符合乘法形式,即

\[f(t, x) = F(t)G(x) \]

那么,偏微分方程组简化为:

\[\begin{aligned} & \frac{d F}{d t}\frac{d G}{d x} + F\left(\frac{d^2 G}{d x^2}\nu + \frac{d G}{d x}\frac{\partial \nu}{\partial x} + \frac{1}{2}\frac{d^3 G}{d x^3}\mu^2 + \frac{d^2 G}{d x^2}\frac{\partial \mu}{\partial x}\mu \right) = 0 \\ & F\left(\frac{d^2 G}{d x^2}\mu + \frac{d G}{d x} \frac{\partial \mu}{\partial x}\right)= 0 \end{aligned} \]

从直觉上看,突破口在第二个等式上,从第二个等式先解出 \(G\),进而解出 \(F\)

若干案例

案例一:几何布朗运动

对于几何布朗运动 \(d X_t = r(t) X_t dt + \sigma(t) X_t dB_t\) 而言,

\[\begin{cases} \mu(t,x) = \sigma(t) x\\ \nu(t, x) = r(t) x \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(r x \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + r \frac{dG}{d x} + \frac{\sigma^{2}}{2} x^{2} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + \sigma^{2} x \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(\sigma x \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \sigma \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = \ln x\\ &F(t)=1, G(x) = \ln x \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d \ln(X_t)\\ &= (r - \frac{1}{2}\sigma^2 )dt + \sigma d B_t\\ Y_t &= \int_0^t r(s) - \frac{1}{2}\sigma^2(s) ds + \int_0^t \sigma(s) dB_s + C\\ X_t &= e^{\int_0^t r(s) - \frac{1}{2}\sigma^2(s) ds + \int_0^t \sigma(s) dB_s + C} \end{aligned} \]

案例二

对于 \(d X_t = \frac{3}{4}t^2X_t^2 dt + tX_t^{3/2} dB_t\) 来说(文献【1】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = t x^{3/2}\\ \nu(t, x) = \frac{3}{4}t^2x^2 \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(\frac{t^{2}}{2} x^{3} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + \frac{9}{4} t^{2} x^{2} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \frac{3}{2} t^{2} x \frac{dG}{d x}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(t x^{\frac{3}{2}} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \frac{3}{2} t \sqrt{x} \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = x^{-1/2}\\ &F(t)=1, G(x) = x^{-1/2} \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d X_t^{-1/2}\\ &= - \frac{1}{2} t d B_t\\ Y_t &= - \frac{1}{2} \int_0^t sdB_s + C\\ X_t &= \frac{1}{\left(-\frac{1}{2}\int_0^t sdB_s + C\right)^2} \end{aligned} \]

案例三

对于 \(d X_t = \frac{1}{2}(c^2(t)rX^{2r-1} - c^2(t)X^{r})dt + c^2(t)X^{r} dB_t, (r\ne1)\) 来说(文献【1】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = c^2(t)x^{r}\\ \nu(t, x) = \frac{1}{2}(c^2(t)rx^{2r-1} - c^2(t)x^{r}) \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(c^{2} r x^{2 r - 1} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \frac{c^{2} r}{2 x} \left(- x^{r} + x^{2 r - 1} \left(2 r - 1\right)\right) \frac{dG}{d x} + \frac{c^{2}}{2} x^{2 r} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + \frac{c^{2}}{2} \left(r x^{2 r - 1} - x^{r}\right) \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(c r x^{r - 1} \frac{dG}{d x} + c x^{r} \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = x^{-r+1}\\ &F(t)=1, G(x) = x^{-r+1} \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d X_t^{1-r}\\ &= \frac{c^{2}}{2} \left(r - 1\right)dt+ c \left(1 - r\right) d B_t\\ Y_t &= \int_0^t \frac{c^{2}(s)}{2} \left(r - 1\right) ds + \int_0^t c(s) \left(1 - r\right) d B_s +C\\ X_t &= \left( \int_0^t \frac{c^{2}(s)}{2} \left(r - 1\right) ds + \int_0^t c(s) \left(1 - r\right) d B_s +C\right)^{\frac{1}{1-r}} \end{aligned} \]

案例四

对于 \(d X_t = X^3 dt + X^2 dB_t\) 来说(文献【1】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = x^2\\ \nu(t, x) = x^3 \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(\frac{x^{4}}{2} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + 3 x^{3} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + 3 x^{2} \frac{dG}{d x}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(x^{2} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + 2 x \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = x^{-1}\\ &F(t)=1, G(x) = x^{-1} \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d X_t^{-1}\\ &= 0 dt - 1 d B_t\\ Y_t &= - B_t +C\\ X_t &= \frac{1}{- B_t +C} \end{aligned} \]

案例五:随机 Gompertzian 模型

对于 \(d X_t = \left(-b X_t \ln X_t \right) dt + cX_t dB_t\) 来说(文献【2】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = cx\\ \nu(t, x) = -bx\ln x \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(- b x \ln{\left(x \right)} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} - b \left(\ln{\left(x \right)} + 1\right) \frac{dG}{d x} + \frac{c^{2}}{2} x^{2} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + c^{2} x \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(c x \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + c \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = e^{bt}\ln x\\ &F(t)=e^{bt}, G(x) = \ln(x) \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d (e^{bt}\ln X_t)\\ &= -\frac{c^{2}}{2} e^{b t} dt - c e^{b t} d B_t\\ Y_t &= -\frac{c^{2}}{2b}e^{bt} - c\int_0^t e^{bs} dB_s +C\\ X_t &= \exp\left(-\frac{c^{2}}{2b} - ce^{-bt}\int_0^t e^{bs} dB_s +Ce^{-bt}\right) \end{aligned} \]

案例六

对于 \(d X_t = \left(\alpha(t)X_t^{\frac{3}{4}} + \frac{3}{8} \beta^2 X_t^{\frac{1}{2}} \right) dt + \beta X_t^{\frac{3}{4}} dB_t\) 来说(文献【3】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = \beta x^{\frac{3}{4}}\\ \nu(t, x) = \alpha(t)x^{\frac{3}{4}} + \frac{3}{8} \beta^2 x^{\frac{1}{2}} \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(\frac{\beta^{2}}{2} x^{\frac{3}{2}} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + \frac{3}{4} \beta^{2} \sqrt{x} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \left(\frac{3 \alpha}{4 \sqrt[4]{x}} + \frac{3 \beta^{2}}{16 \sqrt{x}}\right) \frac{dG}{d x} + \left(\alpha x^{\frac{3}{4}} + \frac{3}{8} \beta^{2} \sqrt{x}\right) \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(\beta x^{\frac{3}{4}} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \frac{3 \beta}{4 \sqrt[4]{x}} \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = x^{\frac{1}{4}}\\ &F(t)=1, G(x) = x^{\frac{1}{4}} \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d (X_t^{\frac{1}{4}})\\ &= \frac{\alpha}{4} dt + \frac{\beta}{4} d B_t\\ Y_t &= \int_0^t \frac{1}{4}\alpha(s) ds+ \frac{\beta}{4} B_t +C\\ X_t &= \left(\int_0^t \frac{1}{4}\alpha(s) ds+ \frac{\beta}{4} B_t +C \right)^4 \end{aligned} \]

案例七:Log Mean-Reverting 模型

对于 \(d X_t = \eta X_t(\theta(t) - \ln X_t) dt + \rho X_t dB_t\) 来说(文献【3】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = \rho x\\ \nu(t, x) = \eta x(\theta(t) - \ln x) \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(\eta x \left(\theta - \ln{\left(x \right)}\right) \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \eta \left(\theta - \ln{\left(x \right)} - 1\right) \frac{dG}{d x} + \frac{\rho^{2}}{2} x^{2} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + \rho^{2} x \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(\rho x \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \rho \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(f(t,x)\) 的一个非平凡解是

\[\begin{aligned} &f(t, x) = e^{\eta t} \ln x\\ &F(t)=e^{\eta t}, G(x) = \ln x \end{aligned} \]

那么

\[\begin{aligned} dY_t &= d (e^{\eta t} \ln X_t)\\ &= \left(\eta \theta - \frac{\rho^{2}}{2}\right) e^{\eta t} dt + \rho e^{\eta t} d B_t\\ Y_t &= \int_0^t \left(\eta \theta(s) - \frac{\rho^{2}}{2}\right) e^{\eta s} ds + \int_0^t \rho e^{\eta s} B_s +C\\ X_t &= \exp \left( e^{-\eta t}\int_0^t \left(\eta \theta(s) - \frac{\rho^{2}}{2}\right) e^{\eta s} ds + e^{-\eta t}\int_0^t \rho e^{\eta s} B_s +Ce^{-\eta t} \right) \end{aligned} \]

案例八:特定参数的 Cox Ingersoll Ross 模型

对于 \(d X_t = \alpha (\beta - X_t) dt + \sigma X_t^{\frac{1}{2}} dB_t\) 来说(文献【3】),

\[\begin{cases} \mu(t,x) = \sigma x^{\frac{1}{2}} \\ \nu(t, x) = \alpha (\beta - x) \end{cases} \]

代入到方程组中得到

\[\begin{aligned} &F \left(\alpha \left(\beta - x\right) \frac{d^{2}G}{d x^{2}} - \alpha \frac{dG}{d x} + \frac{x}{2} \sigma^{2} \frac{d^{3}G}{d x^{3}} + \frac{\sigma^{2}}{2} \frac{d^{2}G}{d x^{2}}\right) + \frac{dF}{d t} \frac{dG}{d x}=0\\ &F \left(\sigma \sqrt{x} \frac{d^{2}G}{d x^{2}} + \frac{\sigma}{2 \sqrt{x}} \frac{dG}{d x}\right)=0 \end{aligned} \]

\(G(x)\) 的一个非平凡解是 \(\sqrt x\),把 \(G\) 代入到第一个等式得到:

\[8 x \frac{dF}{d t} - \left(4 \alpha x + 4 \alpha \beta - \sigma^{2}\right) F=0 \]

如果 \(4\alpha \beta = \sigma^2\),那么 \(F(t)\) 的一个非平凡解是 \(e^{\frac{\alpha}{2} t}\),此时

\[\begin{aligned} dY_t &= d (e^{\frac{\alpha}{2} t} \sqrt X_t)\\ &= 0 dt + \frac{\sigma}{2} e^{\frac{\alpha}{2} t} d B_t\\ Y_t &= \int_0^t \frac{\sigma}{2} e^{\frac{\alpha}{2} s} B_s +C\\ X_t &= e^{-\alpha t}\left( \int_0^t \frac{\sigma}{2} e^{\frac{\alpha}{2} s} B_s +C \right)^2 \end{aligned} \]

因为这个特定参数的 CIR 模型存在解析解,它也许会成为金融工程计算中一个不错的控制变量

参考文献

  1. Analytical solutions for stochastic differential equations via Martingale process
  2. Exact Solutions of Stochastic Differential Equations
  3. Exact Solvability of Stochastic Differential Equations Driven Finite Activit Levy Processes

附录:SymPy 代码

import sympy as sp
from sympy.abc import alpha, beta, eta, theta, rho, sigma, b, c, F, m, x, r, t, G

one = sp.Integer(1)
two = sp.Integer(2)
three = sp.Integer(3)
four = sp.Integer(4)
eight = sp.Integer(8)

dG = sp.Derivative(G, x)
dG2 = sp.Derivative(G, x, 2)
dG3 = sp.Derivative(G, x, 3)
dG4 = sp.Derivative(G, x, 4)
dF = sp.Derivative(F, t)
dF2 = sp.Derivative(F, t, 2)

# case 1
# mu = sigma * x
# nu = r * x

# case 2
# mu = t * x ** (three / two)
# nu = three / four * t ** 2 * x ** 2

# case 3
# mu = c * x ** r
# nu = one / two * (c ** 2 * r * x ** (2 * r - 1) - c ** 2 * x ** r)

# case 4
# mu = x ** 2
# nu = x ** 3

# case 5
# mu = c * x
# nu = -b * x * sp.ln(x)

# case 6
# mu = beta * x ** (three / four)
# nu = alpha * x ** (three / four) + three / eight * beta ** 2 * x ** (one / two)

# case 7
# mu = rho * x
# nu = eta * x * (theta - sp.ln(x))

# case 8
mu = sigma * x ** (one / two)
nu = alpha * (beta - x)

# 方程组

dMu = mu.diff(x)
dMu2 = mu.diff(x, 2)
dNu = nu.diff(x)

eq1 = dF * dG + F * (dG2 * nu + dG * dNu + one / two * dG3 * mu ** 2 + dG2 * dMu * mu)
eq2 = F * (dG2 * mu + dG * dMu)

print(sp.latex(
    sp.powsimp(eq1),
    long_frac_ratio=1,
    ln_notation=True))
print(sp.latex(
    sp.powsimp(eq2),
    long_frac_ratio=1,
    ln_notation=True))

# 求解 G

Gf = sp.symbols('G', cls=sp.Function)
de = sp.Eq(Gf(x).diff(x) * dMu + Gf(x).diff(x, 2) * mu, 0)

solveG = sp.dsolve(de)

print(sp.latex(
    solveG,
    long_frac_ratio=1,
    ln_notation=True))

# 化简关于 F 的微分方程

f = sp.symbols('F', cls=sp.Function)
g = sp.sqrt(x)
dg = g.diff(x)
dg2 = g.diff(x, 2)
dg3 = g.diff(x, 3)

sim_eq1 = f(t).diff(t) * dg + f(t) * (dg2 * nu + dg * dNu + one / two * dg3 * mu ** 2 + dg2 * dMu * mu)

print(sp.latex(
    sp.simplify(sim_eq1),
    long_frac_ratio=1,
    ln_notation=True))

# 计算 P1 和 P2

Ff = sp.sqrt(x)

p1 = Ff.diff(t) + Ff.diff(x) * nu + one / two * Ff.diff(x, 2) * mu ** 2
p2 = Ff.diff(x) * mu

print(sp.latex(
    sp.simplify(p1),
    long_frac_ratio=1))
print(sp.latex(
    sp.simplify(p2),
    long_frac_ratio=1))
posted @ 2020-01-28 12:16  xuruilong100  阅读(1122)  评论(0编辑  收藏  举报