【动态规划】数位DP的原理、模板(封装类) - 教程

本文涉及知识点

C++动态规划

复杂但相对容易理解的解法

上界、下界的位数一样都为N。如果不一样,拆分一样。比如:[10,200],拆分[10,99]和[100,200]。由于要枚举到 1 ∼ N 1\sim N 1N,故实际复杂度是N倍。

动态规划的状态表示

dp[n][m][m1],n表示已经处理最高n位,m表示上下界状态:0非上下界,1下界,2上界,3上下界。m1是自定义状态。
某题范围是[110,190],处理一位后:1是上下界,无其它合法状态。处理二位后,11是下界,19是上界, 12 ∼ 18 12 \sim 18 1218是非上下界。
空间复杂度:O( 4 N 4N 4N)

动态规划的状态表示

第一层循环n从小到大;第二层循环m,任意顺序;第三层自定义状态。

动态规划的转移方程

前n位状态当前位状态前n+1位状态
上下界上下界上下界
上界上界
下界下界
下界上界之间非界
上界上界上界
上界<上界非界
下界下界下界
下界>下届非界
非界任意非界

单个状态的时间复杂度: ∑ \sum 。总时间复杂度:O(4N ∑ \sum )

动态规划的初始值

枚举最高位。

动态的返回值

dp.back() 和自定义状态有关。

优化一

如果上下界没有公共前缀,则不存在状态上下界。
如果公共前缀为len,则目标串的前n位必定和上下界相同。故可以不处理 0 ∼ n − 1 0 \sim n-1 0n1,直接从第n位开始处理。

优化二

[ l e f t ∼ r ] 的方案数 = [ 0 ∼ r ] 的方案数 − [ 0 ∼ l e f t − 1 ] 的方案数 = [ 0 ∼ r ] 的方案数 − [ 0 ∼ l e f t ] 的方案数 + l e f t 是否符合 [left \sim r]的方案数 =[0 \sim r]的方案数-[0\sim left-1]的方案数=[0 \sim r]的方案数-[0\sim left]的方案数 + left是否符合 [leftr]的方案数=[0r]的方案数[0left1]的方案数=[0r]的方案数[0left]的方案数+left是否符合。简化后只需要考虑是否是上限。

优化三

小于N位的数,可以可以看成前导0。

自己摸索的封装类

template<class ELE, class ResultType, ELE minEle, ELE maxEle>
  class CLowUperr
  {
  public:
  CLowUperr(int iCustomStatusCount) :m_iCustomStatusCount(iCustomStatusCount)
  {
  }
  void Init(const ELE* pLower, const ELE* pHigh, int iEleCount)
  {
  m_vPre.assign(4, vector<ResultType>(m_iCustomStatusCount));
    if (iEleCount <= 0)
    {
    return;
    }
    InitPre(pLower, pHigh);
    iEleCount--;
    while (iEleCount--)
    {
    pLower++;
    pHigh++;
    vector<vector<ResultType>> dp(4, vector<ResultType>(m_iCustomStatusCount));
      OnInitDP(dp);
      //处理非边界
      for (auto tmp = minEle; tmp <= maxEle; tmp++)
      {
      OnEnumOtherBit(dp[0], m_vPre[0], tmp);
      }
      //处理下边界
      OnEnumOtherBit(dp[1], m_vPre[1], *pLower);
      for (auto tmp = *pLower + 1; tmp <= maxEle; tmp++)
      {
      OnEnumOtherBit(dp[0], m_vPre[1], tmp);
      }
      //处理上边界
      OnEnumOtherBit(dp[2], m_vPre[2], *pHigh);
      for (auto tmp = minEle; tmp < *pHigh; tmp++)
      {
      OnEnumOtherBit(dp[0], m_vPre[2], tmp);
      }
      //处理上下边界
      if (*pLower == *pHigh)
      {
      OnEnumOtherBit(dp[3], m_vPre[3], *pLower);
      }
      else
      {
      OnEnumOtherBit(dp[1], m_vPre[3], *pLower);
      for (auto tmp = *pLower + 1; tmp < *pHigh; tmp++)
      {
      OnEnumOtherBit(dp[0], m_vPre[3], tmp);
      }
      OnEnumOtherBit(dp[2], m_vPre[3], *pHigh);
      }
      m_vPre.swap(dp);
      }
      }
      ResultType Sum(int iMinMask,int iMaxMask)const
      {
      ResultType iRet = 0;
      for (int status = 0; status < 4; status++)
      {
      for (int mask = iMinMask; mask <= iMaxMask; mask++)
      {
      iRet += m_vPre[status][mask];
      }
      }
      return iRet;
      }
      protected:
      const int m_iCustomStatusCount;
      virtual void OnEnumOtherBit(vector<ResultType>& dp, const vector<ResultType>& vPre, ELE curValue) = 0;
        virtual void OnEnumFirstBit(vector<ResultType>& vPre, const ELE curValue) = 0;
          virtual void OnInitDP(vector<vector<ResultType>>& dp)
            {
            }
            vector<vector<ResultType>> m_vPre;
              private:
              void InitPre(const ELE* const pLower, const ELE* const pHigh)
              {
              for (ELE cur = *pLower; cur <= *pHigh; cur++)
              {
              int iStatus = 0;
              if (*pLower == cur)
              {
              iStatus = *pLower == *pHigh ? 3 : 1;
              }
              else if (*pHigh == cur)
              {
              iStatus = 2;
              }
              OnEnumFirstBit(m_vPre[iStatus], cur);
              }
              }
              };

参考通用模板:动态规划之记忆化搜索

Rec(i,bUpper)
返回值:bUpper,当前数据的前i位和上界是否相同。有两种解释:一,前i位自定义状态为m的方案数。二,后N-i位自定义状态m的方案数。大部分题,两种解释都行得通。
dp[i] = Rec(i,false)。
任意Rec(i,true) 只会被调用一次,故无需缓存。
令上界是数字n,N = logn,即n的位。
状态数:N。 每个状态的时间复杂度O( ∑ \sum )。故总复杂度:O( ∑ \sum N)。 1 ∼ N − 1 1 \sim N-1 1N1位可以直接通过dp计算,故处理 1 ∼ N − 1 1 \sim N-1 1N1的时间可以忽略。

回调类

template<class ELE, class ResultType>
  class IUpperDPCall
  {
  public:
  virtual void OnEnum(int n,vector<ResultType>& dp, const vector<ResultType>& vNext, ELE curValue, int iCustomStatusCount) = 0;
    virtual void OnInitEnd(vector<ResultType>& dp, vector<ResultType>& upDp) = 0;
      };

OnInitEnd:
dp= m_vDP[n]和dpUp=m_vDpUpper[n]。dp[m]和dpUp[m]表示自定义状态为m的方案数。
OnEnum有以下三种情况,三者的逻辑是一样的,故实现时无需考虑是那种情况。
情况一:dp=m_vDP[n],vNext=m_vDP[n+1]
情况二:dp=m_vDpUpper[n],vNext=m_vDpUpper[n+1]
情况三:dp=m_vDpUpper[n],vNext=m_vDP[n+1]
curValue当前元素的值。
iCustomStatusCount 自定义状态的数量。

最高位的取值范围和其它位相同

比如:枚举字母,容许前导0,即N-1位可以看成有一个前导0的N位数。

template<class ELE, class ResultType>
  class CUperrDP
  {
  public:
  CUperrDP(int iCustomStatusCount, IUpperDPCall<ELE, ResultType>& call, ELE minEle, ELE maxEle)
    :m_iCustomStatusCount(iCustomStatusCount),m_call(call),m_minEle(minEle),m_maxEle(maxEle)
    {
    }
    void Init(const ELE* pHigh, int iEleCount)
    {
    m_vDP.assign(iEleCount + 1, vector<ResultType>(m_iCustomStatusCount));
      m_vDpUpper = m_vDP;
      m_call.OnInitEnd(m_vDP.back(), m_vDpUpper.back());
      //预处理增加的一位
      for (int i = iEleCount - 1;i > 0;i--) {
      m_call.OnEnum(i,m_vDpUpper[i], m_vDpUpper[i + 1], pHigh[i],m_iCustomStatusCount);
      for (auto j = m_minEle; j < pHigh[i];j++) {
      m_call.OnEnum(i,m_vDpUpper[i], m_vDP[i + 1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      for (auto j = m_minEle; j <= m_maxEle;j++) {
      m_call.OnEnum(i,m_vDP[i], m_vDP[i + 1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      }
      m_call.OnEnum(0,m_vDpUpper[0], m_vDpUpper[1], pHigh[0], m_iCustomStatusCount);
      for (auto j = m_minEle; j < pHigh[0];j++) {
      m_call.OnEnum(0,m_vDP[0], m_vDP[1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      }
      ResultType Sum(int iMinCustomStatu, int iMaxCustomStatu) {
      ResultType ret = 0;
      for (int i = iMinCustomStatu; i <= iMaxCustomStatu;i++) {
      ret += m_vDP[0][i] + m_vDpUpper[0][i];
      }
      return ret;
      }
      ResultType Sum() {
      return Sum(0, m_iCustomStatusCount - 1);
      }
      vector<vector<ResultType>> m_vDP, m_vDpUpper;
        const ELE m_minEle, m_maxEle;
        protected:
        const int m_iCustomStatusCount;
        IUpperDPCall<ELE, ResultType>& m_call;
          };

ELE:元素的类型,几乎全部是char。
ResultType:记录方案数量的类型,如果:int,long long,自定义数据类型。
minEle:最小元素
maxEle:最大元素。
pHigh, int iEleCount:上限字符串的数量和长度。
Init的大致逻辑:
一,初始化。
二,n = N-1 to 1。如果当前元素等于pHigh[n],dpUp[n]对应dpUp[n+1];如果当前元素小于pHigh[n],dpUp[n]对应dpUp[n+1];任意当前元素,dp[n]对应dp[n+1]。
三,第0个元素等于pHigh[0],则dpUp[0]对应dpUp[1]。第0个元素小于pHigh[0],则dp[0]对应dp[1]。

最高位的取值范围和其它位不同

如:正整数不能以0开始。原理类似上一部分,只描述不同点:
firstMinEle,最高位最小元素。
m_vFirstDP[n][m]:N-n位数,自定义状态为m的方案数。 m_vFirstDP[N]未使用。

template<class ELE, class ResultType>
  class CUperrDP2
  {
  public:
  CUperrDP2(int iCustomStatusCount, IUpperDPCall<ELE, ResultType>& call, ELE minEle, ELE maxEle, ELE firstMinEle)
    :m_iCustomStatusCount(iCustomStatusCount), m_call(call), m_minEle(minEle),m_maxEle(maxEle),m_firstMinEle(firstMinEle)
    {
    }
    void Init(const ELE* pHigh, int iEleCount)
    {
    m_vDP.assign(iEleCount + 1, vector<ResultType>(m_iCustomStatusCount));
      m_vDpUpper = m_vDP;
      m_vFirstDP = m_vDP;
      m_call.OnInitEnd(m_vDP.back(), m_vDpUpper.back());
      //预处理增加的一位
      for (int i = iEleCount - 1;i > 0;i--) {
      m_call.OnEnum(i,m_vDpUpper[i], m_vDpUpper[i + 1], pHigh[i], m_iCustomStatusCount);
      for (auto j = m_minEle; j < pHigh[i];j++) {
      m_call.OnEnum(i,m_vDpUpper[i], m_vDP[i + 1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      for (auto j = m_minEle; j <= m_maxEle;j++) {
      m_call.OnEnum(i,m_vDP[i], m_vDP[i + 1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      for (auto j = m_firstMinEle; j <= m_maxEle;j++) {
      m_call.OnEnum(i,m_vFirstDP[i], m_vDP[i + 1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      }
      m_call.OnEnum(0,m_vFirstDP[0], m_vDpUpper[1], pHigh[0], m_iCustomStatusCount);
      for (auto j = m_firstMinEle; j < pHigh[0];j++) {
      m_call.OnEnum(0,m_vFirstDP[0], m_vDP[1], j, m_iCustomStatusCount);
      }
      }
      ResultType Sum(int iMinCustomStatu, int iMaxCustomStatu) {
      ResultType ret = 0;
      for (int i = 0;i + 1 < m_vFirstDP.size();i++) {
      ret += accumulate(m_vFirstDP[i].begin() + iMinCustomStatu, m_vFirstDP[i].begin() + iMaxCustomStatu + 1, (ResultType)0);
      }
      return ret;
      }
      ResultType Sum() {
      return Sum(0, m_iCustomStatusCount - 1);
      }
      vector<vector<ResultType>> m_vDP, m_vDpUpper,m_vFirstDP;
        ELE m_minEle, m_maxEle, m_firstMinEle;
        protected:
        const int m_iCustomStatusCount;
        IUpperDPCall<ELE, ResultType>& m_call;
          };

样例

力扣

难度分
【二分查找 数位DP】:902最大为 N 的数字组合1990
【C++动态规划 数位dp】2376. 统计特殊整数2120
【数位dp 动态规划 状态压缩】【推荐】1012. 至少有 1 位重复的数字2230
【数位dp】3519. 统计逐位非递减的整数2246
【动态规划 数位dp】2827. 范围中美丽整数的数目2324
【数位dp】【数论】【动态规划】2999. 统计强大整数的数目2351
【C++算法 数位dp 动态规划】2719统计整数数目2355
【C++动态规划】2801. 统计范围内的步进数字数目2367
【数位dp】3704. 统计和为 N 的无零数对2419
【逆向思考 数位dp】3352. 统计小于 N 的 K 可约简整数2451
【动态规划 数位dp】3490. 统计美丽整数的数目2502
【数位dp KMP】1397. 找到所有好字符串2667
【C++ 数位dp】600. 不含连续1的非负整数无分数

洛谷

难度等级
【数学 进制 数位DP】P9362 [ICPC 2022 Xi‘an R] Find Maximum普及+

扩展阅读

我想对大家说的话
工作中遇到的问题,可以按类别查阅鄙人的算法文章,请点击《算法与数据汇总》。
学习算法:按章节学习《喜缺全书算法册》,大量的题目和测试用例,打包下载。重视操作
有效学习:明确的目标 及时的反馈 拉伸区(难度合适) 专注
员工说:技术至上,老板不信;投资人的代表说:技术至上,老板会信。
闻缺陷则喜(喜缺)是一个美好的愿望,早发现问题,早修改问题,给老板节约钱。
子墨子言之:事无终始,无务多业。也就是我们常说的专业的人做专业的事。
如果程序是一条龙,那算法就是他的是睛
失败+反思=成功 成功+反思=成功

视频课程

先学简单的课程,请移步CSDN学院,听白银讲师(也就是鄙人)的讲解。
https://edu.csdn.net/course/detail/38771
如何你想快速形成战斗了,为老板分忧,请学习C#入职培训、C++入职培训等课程
https://edu.csdn.net/lecturer/6176

测试环境

操作系统:win7 开发环境: VS2019 C++17
或者 操作系统:win10 开发环境: VS2022 C++17
如无特殊说明,本算法用**C++**实现。

posted @ 2025-11-11 08:06  gccbuaa  阅读(3)  评论(0)    收藏  举报